Wij zijn zelf onze grootste criticus

"Hallo Maarten, wünsche Dir weiterhin viele schöne Erlebnisse auf deinem weiteren Weg. Du bist ein sehr angenehmer und sympathischer Mensch. Deswegen nehmen dich die Menschen auch gerne auf. Viele Grüße von Sven aus Hespe (Helpsen)".

Dit is een comment die ik vandaag op mijn blog heb gekregen, van iemand bij wie ik drie dagen geleden met mijn tent heb overnacht. Dergelijke comments heb ik in de afgelopen twee weken zowel mondeling als ook schriftelijk ontvangen. Telkens benadrukken mensen daarbij dat ze het als prettig hebben ervaren om mij als gast te hebben ontvangen. Dat ze het inspirerend en leuk vinden om zo deel uit te maken van mijn reis naar Krakau. Het feit dat mensen na een paar uurtjes converseren zulk soort opmerkingen maken, zegt mij veel. Het geeft aan dat ik een toegankelijk en open persoon kan zijn. Iemand die je graag in huis neemt, om verder op weg te helpen. Ik zeg bewust kan, omdat dit niet altijd zo is geweest. Ik heb ook zeker mijn gesloten periodes gekend, óók vlak voor mijn reis. Tijden waarin ik dacht alles alleen te kunnen en willen doen, nieuwe contacten opdoen onnodig vond en netwerken associeerde met mensen die Linked-in als hun homepagina hebben ingesteld. Zo zou ik niet in elkaar kunnen dan wel moeten steken. Het was eigenlijk een angst in mij die hierbij de beslissingen maakte.

Gedurende deze reis krijg ik de bevestiging van tot dan toe onbekenden dat dit niet zo hoeft te zijn. Toegegeven, op een reis als deze komt je leukste kant naar voren, althans dat is bij mij het geval. Gevoelens van vrijheid en blijheid voeren de boventoon, in plaats van verveling en een constante drang naar een plek in de maatschappij. Dat mensen daar positief op reageren, is niet zo gek. Je trekt immers aan wat je uitstraalt. Als dat het geval is, waarom doen dan zoveel mensen werk wat ze niet leuk vinden? Leven ze een leven waarvan ze weten dat het ze niet gelukkig maakt? "Geld", is dan vaak het antwoord. "Werk is nu eenmaal werk" of "ik moet ook denken aan mijn kinderen". 

Ik denk echter dat er een meer diepgaande factor is die mensen bij het vaste honk houdt. Dat zijn wij zelf, de angst in ons hoofd die ons ervan weerhoudt om een andere richting op te gaan. Iedereen kent de stem die alles wat je fout doet met een vergrootglas uitvergroot en de dingen die je goed doet als vanzelfsprekend beschouwt. Hierdoor geef je jezelf niet genoeg het spreekwoordelijke klopje op de schouder, maar cijfer je jezelf wel constant weg. Dit blokkeert je van het nemen tot beslissingen die op het eerste gezicht eng lijken, maar waar ook juist veel potentie in zit. Oftewel, wij zijn zelf onze grootste criticus én belemmeraar. 

Soms is het nemen van die sprong echter precies wat je nodig hebt. Zoals ik al eerder schreef zat ik ca. driekwart jaar geleden maandenlang in de put. Ik was angstig, herkende mezelf niet onder vrienden en begreep de wereld om mij heen niet meer. Ook was ik angstig voor het maken van deze reis. Wat als ik een paniekaanval bij de deur krijg? Dan vinden mensen mij sowieso maar raar. Wat als ik mijn enkel verzwik en vroegtijdig moet stoppen? Dan zullen de mensen vast achter mijn rug om lachen. Wat zal ík van mijzelf denken op moment dat ik de finish niet haal? Die laatste vraag is nog het meest relevant. Met jezelf kunnen leven op moment dat iets niet gaat zoals je aanvankelijk had gepland, is een vaardigheid die je niet van de een op de andere dag hebt geleerd. Dat vergt een zekere mate van realiteitszin, eigenliefde en zelfrespect. In mijn optiek kunnen deze drie elementen echter vertroebeld raken, op het moment dat je voor langere tijd iets doet waarvan je ongelukkig wordt. Voordat je het weet zit je in een subtiele maar neerwaartse spiraal. Zodra je je realiseert dat je in de put zit, hoe kom je er dan weer uit? Het gevoel dat je vastzit in die gevoelens, komt dan al gauw om de hoek kijken. Evenals die stem in je hoofd die zegt dat het leven niet beter wordt als je een bepaalde stap zet en dat het waarschijnlijker is dat het rampscenario de boel alleen maar erger maakt. Blijf dus vooral in je vaste honk. 

Risico durven nemen, dat is wat je als mens verder brengt. Het gaat er daarbij nog niet eens zozeer om of je het beoogde doel bereikt. Elke stap daar naartoe kan minstens zo waardevol zijn. Ook bij het ondernemen van deze reis heb ik risico genomen. Ik heb mijn baan opgezegd, heb geen enkele vorm van inkomen meer en draag nog wel de vaste lasten van een huurwoning. Ik nam risico door mensen in mijn omgeving te vertellen over mijn plannen, dat mijn reisdoel het bereiken van Krakau was geworden. Het risico op een mogelijke veroordeling vanuit mijn omgeving op moment dat dit niet zou gaan lukken. Daarnaast reis ik in mijn eentje, wat ook niet geheel zonder gevaar is. Het risico op 'falen' kon niet groter zijn, aangezien ik dit nog nooit eerder heb gedaan en de route er naartoe ook geenszins is uitgekauwd. En wat heb ik er tot dusver voor terug gekregen? Een van de meest pure vormen van interactie tussen mensen die elkaar tot voor kort niet kenden en elkaar daarna het allerbeste wensen. Daarbij koop ik niet de gastvrijheid van een ander met euro's, ik krijg het op basis van de energie die ik uitstraal. Om wie je op dat moment bent en dus kunt zijn. Dat levert vervolgens een gepingpong van positieve energie op die bijna grenzeloos lijkt. Ik heb tot dusver ook geleerd dat de interactie met vreemden je de mooiste ervaringen kunnen opleveren. Ervaringen die je bij bekenden niet op die manier kunt ervaren, juist omdat het bekenden zijn. Dat het dus ook loont om je horizon te verbreden en je niet alleen vast te bijten op oude contacten.

Mijn reis naar Krakau zou ik een pelgrimage willen noemen, omdat Krakau mijn sprookje is en een sprookje is meestal een ver-van-je-bed show. Een sprookje is een soort utopische wereld, een wereld waar je niet zomaar in kunt stappen zoals vandaag de dag vaak wel het geval is. Het dag in dag uit moeten zwoegen om dat sprookje te bereiken, voor twee maanden lang, is wat Krakau nu nog begeerlijker maakt. Hoe mooi is het om daar uiteindelijk aan te komen, na dik twee maanden van ervaringen te hebben opgedaan, in plaats van na een vlucht van twee uur vanaf Schiphol? 

Daarbij heeft het woord 'pelgrimage' of het werkwoord 'pelgrimeren' naar mijn idee een vrij oubollige lading. De meeste mensen zullen het ofwel associëren met de kruistochten dan wel met het reizen naar een religieuze bestemming. Iets wat meer weggelegd zou zijn voor mensen die last hebben van een midlife crisis dan voor mensen met een quarterlife crisis. Ik wil echter pleiten voor een opleving van het woord pelgrimage. Ik denk dat menig persoon, jong en oud, een stad of regio kan bedenken waarnaar hij of zij een pelgrimage zou kunnen doen. Of dit nu studie gerelateerd is, je er vaak naar op vakantie gaat of misschien komen je ouders er vandaan. Het maakt niet uit wat jouw binding is met die stad of streek, zolang je er maar een sterk positief gevoel bij hebt. Dat sterke gevoel geeft je namelijk de drive die nodig is om een pelgrimage van begin tot eind te doorlopen. Het geeft je ook de kans om een soortgelijke ervaring op te doen zoals ik nu meemaak op mijn pelgrimage naar Krakau. Waarbij de reis naar jouw bestemming misschien nog waardevoller is dan de bestemming zelf. Een reis waarin je jezelf van je mooiste kant kunt bekijken, doordat je overgeleverd bent aan de genade van anderen. Waar geen plaats is voor angst en onzekerheid. Immers, zodra je het besluit hebt genomen om op pelgrimage te gaan, dan moet je jezelf van je beste kant laten zien. En als je dat hebt gezien en je weet waartoe je in staat bent, waar ligt dan nog de bovengrens? Die bovengrens zit met name in je eigen hoofd, want ik denk dat een mens bergen kan verzetten zodra hij zich boven zichzelf verheft. Boven zijn eigen criticus. Maar dan begint het wel bij het nemen van een risico. Ik zeg je echter, het is het allemaal waard.